Հետազոտական փորձի անվանում` «Բնական սննդի ներկանյութի ստացում»

Ուսանող` Մարիամ Զախարյան, ՀԱԱՀ Ագրոնոմիական ֆակուլտետ, Ագրոնոմիա, սելեկցիա, գենետիկա բաժին

Գիտական ղեկավար՝ Զառա Հարությունյան, գ․գ․թ․, ՀԱԱՀ Ագրոկենսատեխնոլոգիայի գիտական կենտրոնի մասնաճյուղի կենսաբանական գիտահետազոտական լաբորատորիա

Հետազոտության նպատակը՝ Հայաստանում տարածված վայրի հապալասի և շուկայում առկա մրգերի որակի համեմատություն, հապալասի ուսումնասիրություն՝ ասկորբինաթթվի, շաքարների, չոր նյութերի և անտոցիանների պարունակությունը հապալասի պտուղներից սննդային բնական ներկեր ստանալու համար։

Հետազոտության արդյունքները․:

• 2022 թվականի հոկտեմբերի 27-ին ուսանողը մասնակցել է «Գյուղատնտեսության կայուն զարգացում, բնապահպանական անվտանգություն և էներգաարդյունավետություն» խորագրով II միջազգային գիտաժողովին (EESTE-II-2022) և հանդես եկել «Հայաստանում Vaccinium myrtillus-ի կենսաակտիվ միացությունների որոշում» թեմայով զեկուցմամբ:

Ուսումնասիրության հիմքում ընկած պատմությունը

ԱԳՐԻ ՔԵՄՓ ծրագրի դրամաշնորհառու Մարիամ Զախարյանն ուզում է, որ Հայաստանի գիտության ոլորտն այնքան զարգանա, որ նույնիսկ հեքիաթային երազանքները դառնան իրականություն:

Ինչու՞ որոշեցիք ընտրել հետազոտության հենց այդ թեման։

• Թեմայի ընտրությունը պայմանավորված էր առաջին հերթին հայրենական արտադրության բնական սննդային ներկանյութի բացակայությամբ: Որպես այլընտրանք մենք առաջարկում ենք սննդի բնական ներկանյութի ստացում՝ Հայաստանում տարածված վայրի հապալասենու՝ Հապալաս մրտենական /Vaccinium Myrtillus/ տեսակի պտուղներից։
• Բացի այդ, Հայաստանում տարածված վայրի Հապալասենու բույսերը գրեթե ուսումնասիրված չեն: Այնինչ, հապալասը պարունակում է զգալի քանակությամբ տանիններ և ներկանյութեր: Այն օգտագործվում է որպես բնական ներկանյութ՝ մրգերի եւ հատապտուղների տեխնիկական վերամշակման մեջ: Հապալասում հայտնաբերված գունանյութը դեռ բավականաչափ ուսումնասիրված չէ. այն կոչվում է միրտիլինա (C 22 H 22 O 11): Դա գլյուկոզիդ է՝ միրտիլիդինի միացություն (C 16 H 12 O 7) եւ չուսումնասիրված շաքար: Հապալասի հյութը մուգ կարմիր գույն ունի: Հատապտուղները պարունակում են բավարար քանակությամբ պեկտին, ուստի հապալասը հաջողությամբ օգտագործվում է խաշած ժելեի արտադրության եւ սննդի ու բուրավետիչ արդյունաբերության այլ ճյուղերում։

Հետազոտության ընթացքում ինչպե՞ս փոխվեցին Ձեր սկզբանական պատկերացումները։

• Հետազոտությունը դեռ չի ավարտվել, բայց ես արդեն հույս ունեմ, որ ընտրված թեման կարող է դառնալ արտադրական գաղափար: Ուսումնասիրությունները ցույց տվեցին, որ Հայաստանում տարածված Հապալասենու վայրի տեսակն ունի շատ ավելի հարուստ քիմիական բաղադրություն, քան շուկայում առկա մյուս տեսակները։ Ուստի, այն իսկապես կարող է օգտագործվել որպես ներկանյութ:

 

ԱԳՐԻ ՔԵՄՓ-ի դրամաշնորհային ծրագրին մասնակցելով ի՞նչ նոր փորձառություն ստացաք։

• Իրականացնելով գիտական ուսումնասիրություններ, ես համոզվեցի, որ մենք ունենք շատ հարուստ բուսական աշխարհ, որը կարելի է եւ պետք է օգտագործել տարբեր ոլորտներում:
• Շնորհիվ ԱԳՐԻ ՔԵՄՓ-ի դրամաշնորհային ծրագրի, ես սովորեցի աշխատել լաբորատորիայում․ իրականացնել տարբեր չափումներ, պատրաստել լուծույթներ, բազմացնել in vitro եղանակով բույսեր և այլն:
• Բացի այդ, ես հիմա իրականացնում են տվյալների մշակում և ամփոփում՝ իմ առաջին գիտական հոդվածի հրապարակման համար:                                                                       

Ինչպե՞ս է գիտական միջավայրը նպաստում հետազոտական ընթացքին։

• Հետազոտության հիմնական աշխատանքներն իրականացնում ենք ՀԱԱՀ Կենսաբանական հետազոտությունների լաբորատորիայում, ինչպես նաև EVN Wine Academy-ում:
• Ստացված ներկանյութը նախատեսում ենք փորձարկել ՀԱԱՀ-ի հացի, հրուշակեղենի և շոկոլադագործության ուսումնական լաբորատորիայում։                                                                                                            

Հետազոտության հաջող ավարտը ինչպե՞ս կազդի Ձեր հետագա մասնագիտական կարիերայի վրա։

• Համոզված եմ, որ ինչ գծով էլ շարունակեմ իմ մասնագիտական կարիերան, դա անելու եմ հանուն մեր երկրի հզորացման։ Կուզեի զբաղվել այնպիսի գործով, որը կնպաստի հայրենական արտադրության զարգացմանը: Տվյալ ծրագրի շրջանակում ես ձեռք բերեցի կարեւոր գիտելիքներ ու փորձառություն՝ իմ գիտական կարիերան շարունակելու համար, ինչի համար շատ շնորհակալ եմ ԱԳՐԻ ՔԵՄՓ ծրագրին։