Հետազոտական փորձի անվանում` “ՅՈԳՐԻԿ» թթու կաթնամթերքի տեխնոլոգիայի մշակում

Ուսանող՝ Էդուարդ Բալայան, ՀԱԱՀ Պարենամթերքի տեխնոլոգիաների ֆակուլտետ, կաթի, կաթնամթերքի, մանկական և ֆունկցիոնալ սննդի տեխնոլոգիա

Գիտական ղեկավար՝ Անդրեյ Արաքսյանց, գ․գ․թ․, դոցենտ, ՀԱԱՀ անասնաբուծական մթերքների վերամշակման տեխնոլոգիաների ամբիոն

Հետազոտության նպատակը՝ ստեղծել և ուսումնասիրել կաթնաթթվային արտադրանքի նոր տեխնոլոգիա։ Գաղափարը մածունից և ռիկոտայից նոր մթերք ստանալն է: Հատուկ տեխնոլոգիայի շնորհիվ նոր արտադրանքը չի պարունակի լակտոզա և օգտակար է կաթնաշաքարի անհանդուրժողականությամբ մարդկանց, ինչպես նաև երեխաների և մարզիկների համար։

Հետազոտության արդյունքները․

• 2022 թվականի ապրիլի 30-ին դրամաշնորհառուն մասնակցել է Գավառի պետական համալսարանի ուսանողական հանրապետական գիտաժողովին և հանդես եկել «Յոգրիկ թթու կաթնամթերքի տեխնոլոգիայի զարգացում» թեմայով զեկուցմամբ։
• 2022 թվականի մայիսի 23-28-ը մասնակցել է ՀԱԱՀ-ի կողմից կազմակերպված Ուսանողական գիտական շաբաթին, որի ընթացքում միջֆակուլտետային գիտաժողովում ներկայացրել է «Նոր սննդի «Յոգրիկի» առաջին բաղադրիչի մշակումը. հաղթահարելով միջֆակուլտետային փուլը, ուսանողը մասնակցել է միջբուհական փուլին։
• Ուսանողը մշակել և հրատարակել է երեք գիտական հոդված․

Է.Բ. Բալայան, Ա.Է.Արաքսյանց. (2022) «Նոր «Յոգրիկ» արտադրանքի առաջին բաղադրիչի մշակում», «Ագրոգիտություն և տեխնոլոգիա» պարբերական, Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարան N 2(78)/2022. Հասանելի է այստեղ https://library.anau.am/images/stories/grqer/agro-tex/2022-2/balayan_araksyants.pdf

Է.Բ. Բալայան, Ա.Է.Արաքսյանց. (2023) «Նոր «Յոգրիկ» արտադրանքի երկրորդ բաղադրիչի մշակումը», «Ագրոգիտություն և տեխնոլոգիա» պարբերական, Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարան, հատ. 2(82)/2023 թ. Հասանելի է https://library.anau.am/images/stories/grqer/agro-tex/2023-2/balayan_araksyants.pdf

Է․Բ. Բալայան, Ա.Է.Արաքսյանց. (2023) «Թթու կաթի արտադրության նոր տեխնոլոգիայի զարգացում», «Ագրոգիտություն և տեխնոլոգիա» պարբերական, Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարան, հատ. 3(83)/2023 թ. Հասանելի է https://library.anau.am/images/stories/grqer/agro-tex/2023-3/balayan_araqksyants.pdf

Ուսումնասիրության հիմքում ընկած պատմությունը

Ինչու՞ որոշեցիք ընտրել հետազոտության հենց այդ թեման։

• Հաշվի առնելով, որ աշխարհում այսօր լայն տարածում ունեն կաթնաշաքարի ցածր պարունակությամբ կաթնամթերքները և մարդիկ հակված են սպառել առողջարար սննդամթերք, ցանկացանք ստեղծել այնպիսի մթերք, որը՝ լինելով օգտակար, նաև նորություն կլինի Հայաստանի կաթնամթերքի արտադրության ոլորտում։

Հետազոտության ընթացքում ինչպե՞ս փոխվեցին Ձեր սկզբանական պատկերացումները։

• Երբ գաղափարը ծնվեց, դեռ լիովին չէի կարող պատկերացնել դրա նշանակությունն ու սպասվող մարտահրավերները։ Ընտրված թեմայի կարևորությունն ու լրջությունը ես հասկացա, երբ անցանք գործնական աշխատանքների։ Այդ սկզբնական փուլը, որը ես անվանեցի «որոնողական», թույլ տվեց ոչ միայն գտնել ճիշտ տեխնոլոգիական ռեժիմներն ու մակարդը, այլև օգնեց իմ անձնային ձևավորմանը որպես երիտասարդ գիտնականի։

      

ԱԳՐԻ ՔԵՄՓ-ի դրամաշնորհային ծրագրին մասնակցելով ի՞նչ նոր փորձառություն ստացաք։

• ԱԳՐԻ ՔԵՄՓ ծրագրից ստացված դրամաշնորհն օգնեց կյանքի կոչել իմ գաղափարը և կատարելագործել իմ փորձագիտական հմտությունները։ Լաբորատոր պայմանները թույլ տվեցին ընտրել ճիշտ մակարդ։ Հիմա ես արդեն գիտեմ, թե ինչպես կարելի է ամեն անգամ ստանալ նույն որակի կաթնամթերք։

                                     

Ինչպե՞ս է գիտական միջավայրը նպաստում հետազոտական ընթացքին։

• Մեծ առավելություն եմ համարում այն, որ հնարավորություն ունեմ աշխատել անհրաժեշտ սարքավորումներով հագեցած լաբորատորիայում, որ ունեմ նման գիտական ղեկավար ու որ շրջապատված եմ գիտակ մարդկանցով։ Դա շատ է օգնում, հատկապես երբ գաղափար ունես, բայց իրականացման ձևը չես պատկերացնում, կամ երբ փորձ ես դնում ու այն չի ընթանում այնպես, ինչպես նախատեսել էիր։ Այդ պահերին գիտական ղեկավարդ ոչ միայն խորհուրդ է տալիս, այլև նշմարում է տվյալ խնդրի լուծման համար ամենակարճ ուղին։

Հետազոտության հաջող ավարտը ինչպե՞ս կազդի Ձեր հետագա մասնագիտական կարիերայի վրա։

• Սեփական ուժերի հանդեպ վստահություն ներշնչելուց բացի, հետազոտությունը թույլ կտա ստեղծել օգտակար կաթնամթերքի նոր ընտանիք։
• Ղեկավարս մի անգամ ինձ գիտական մի ամսագիր տվեց, որում կաթնատնտեսության և անասնաբուծության բնագավառի հայ գիտնական, պրոֆեսոր Ավետիս Քալանթարի մասին պատմող հոդված կար։ Այդպիսով ես իմացա, որ միջազգային համբավ ունեցող պրոֆեսորը մեծապես նպաստել է Հայաստանում կաթնարդույնաբերության զարգացմանը։ Հուսով եմ, մի օր ես էլ իմ ավանդը կունենամ այդ ոլորտի հզորացման գործում։